Kavramlar

Halk sağlığında kavramlar son derece önemlidir çünkü kavramlar bizim düşünce dünyamızı ifade etmek için kullandığımız sözcüklerdir. Kafamızdaki bilgileri aktarmak için kullandığımız sözcüklerdir. Eğer biz bunu yaparken karşımızdakine aktarmak istediğimiz anlamı kullandığımız kavram nedeniyle anlamıyor ise iletişim mümkün olmaz. Halbuki bilimin gelişmesi için bilimsel alışveriş için bilim insanı olabilmek için en önemli koşul bu bilgilerin başkalarıyla paylaşılması, tartışmaya müsait olması hatta test edilmeye müsait olmasıdır. Başka birisi benim kullandığım kavramın doğruluğunu yanlışlığını test edebilmelidir, tartışabilmelidir. Tartışabilmesi için de anlaması gerekir. Halk sağlığı içerisindeki kavramların tümü sıradan insanlar için başka bu alanda çalışan insanlar için bambaşka anlam ifade eder. Örneğin 1961 yılında ülkemizde çıkartılan sağlık hizmetlerinin sosyalleştirilmesine dair kanun ile ilk defa sağlık ocakları kurulmuş ve dünyada o günkü koşullara göre ideal bir sağlık sistemi oluşturulmuştur. Ancak bu kanunun adında yer alan sosyalleştirme lafı yani diğer değişle sosyalizasyon lafı o günlerde moda olan bazı kesimlerin sloganı haline gelen sosyalist sloganlarla eş anlamlı olarak görülünce hiçbir sağ iktidar hatta merkez iktidarlar tarafından bile benimsenmemiş ve dışlanmıştır. Sahip çıkılmamıştır. Halbuki bu modeli geliştiren Prof. Dr. Nusret Fişek o zamanlar müsteşarlık yetkisi ile bu kanunu hazırladığında örnek olarak İngiltere’nin sağlık sistemini almıştır. İngiltere’nin sağlık sistemi ise ulusal bir sağlık sistemidir. Nusret hoca daha sonra demiştir ki bu sağlık sistemi oturmayınca keşke bu sistemin ismini sosyalleşme değil de ulusallaştırma, millileşme deseydik demiştir. Kavram bu derece önemlidir. Bazen politikaların benimsenmesi ya da benimsenmemesi, yüceltilmesi ya da yerin dibine sokulması sonuçlarına bile yol açılabilir kavramların ifade ettiği anlamalar. Dolayısıyla dilimizi iyi kullanmak ve kavramların da içini doldurarak bilgi alışverişinde bulunmak gerekir. Benzer şekilde sağlıkta dönüşüm programı yapılırken aile hekimliği ve genel sağlık sigortası kavramları kullanıldığında sosyalleşmeyi savunanlar da bu kavramlara bunlar kapitalist sistemin kavramları düşüncesiyle karşı çıkmıştır. Halbuki aile hekimliği hem bir uzmanlık hem de bir örgütlenme modeli adıdır. Genel sağlık sigortası ise bir güvence sisteminin adıdır. Bunların kapitalizm ve sosyalizm ile alakası yoktur ancak kavramlar konusunda net olmamamız nedeniyle bu kargaşa ortaya çıkmaktadır.