Sağlığın Sektörleri

Sağlık hizmetleri vermekle yükümlü olan sektörler dediğimiz zaman genellikle sağlık profesyoneli olmayanların anladığı şey: Özel Sektör ve Kamu Sektörü’dür. Ama halk sağlığı alanında profesyonel olanların anlaması gereken şey Sağlığın Sektörleri dediğimizde 3 sektördür.

Bu sektörler: Popüler Sektör, Folk Sektör ve Profesyonel Sektör’dür.

Ne anlama gelir bu sektörler?

Sağlığın Popüler Sektörü dediğimiz zaman; uzman olmayan kişilerin hizmet sunduğu sektördür. Örneğin; anne baba, aile büyükleri, evdeki yaşlılar, komşular, sözüne, tecrübesine güvendiğimiz kişiler sağlık sorunlarımız olduğu zaman bizim başvurduğumuz kişilerdir. Çocuk öksürdüğü zaman bir anne güvendiği bir komşusuna sorar: “Çocuk öksürüyor, ne yapayım?” diye. Komşusu ya da aile büyüğü de bir şey önerir, o uyguladığı şey çoğu zaman yararlı olur ve sağlık sorununu hâlleder. Ya da kendimiz başımız ağrıdığında güvendiğimiz bir arkadaşımıza sorarız: “Başım ağrıyor, ne yapayım?” onun önerisini uyguladığımızda çoğu zaman baş ağrımıza çare bulmuş oluruz. Bu şekilde uzman olmayan, sıradan kişilerin verdiği öğütler ve önerilerden oluşan sağlık hizmetlerine popüler sektörün sunduğu sağlık hizmetleri diyoruz. Dünya Sağlık Örgütü verilerine göre her toplumda verilen sağlık hizmetinin %70-%90’ını bu sektör oluşturur.

İkinci sektör; Folk Sektör’dür. Bu sektörde uzmanlar vardır. Ancak bu uzmanların uzmanlıkları herhangi bir eğitim kurumu ya da resmi kurum tarafından verilmiş, kabul görmüş uzmanlıklar değildir. Örneğin; büyücüler, üfürükçüler, kırıkçılar, çıkıkçılar, biyoenerjiciler gibi bir takım kişilerin verdikleri hizmetler her toplumda vardır, gelişmişlik düzeyleri ne olursa olsun batı toplumlarında da, doğu toplumlarında da, endüstrileşmiş toplumlarda da, feodal toplumlarda da vardır. Bu hizmetler uzman kişiler tarafından verilir dediğim gibi ama bu uzmanlıklar resmi makamlarca kabul edilen uzmanlıklar değildir. Yalnız herkes de “Ben uzmanım.” diye ortaya çıkamaz. Örneğin, birtakım medyumlar vardır sağlık hizmeti sunduğunu iddia eden, biyoenerjici uzmanları vardır; siz doktor sıfatıyla bile kalkıp “Ben daha iyi medyumum, ben daha iyi biyoenerjici uzmanıyım.” deseniz kabul görmezsiniz. Halk, bazen doktorlar, profesörler bile kalkar o medyumlara, üfürükçülere, biyoenerjici uzmanlarına sağlık sorunlarına çare aramak amacıyla başvurular; folk sektör böyle bir sektördür.

Üçüncü sektör de Profesyonel Sektör’dür. Bu sektör; içinde doktorların, hemşirelerin, eczacıların, diş hekimlerinin, fizyoterapistlerin ve daha birçok sağlık personelinin bulunduğu gerçek uzmanların yer aldığı, eğitim öğretimle uzmanlaşılan, bu uzmanlıkların resmi makamlar tarafından diplomaya bağlandığı, çalışma izninin verildiği bir sektörüdür.