genel,

Kamusal

Prof.Dr. Osman Hayran Prof.Dr. Osman Hayran Abone Ol Mar 21, 2019 · 1 dakikalık okuma
Paylaş

Kamusal halk sağlığı uzmanları tarafından halk sağlığı alanında faaliyet gösteren insanlar tarafından hatta sağlık politikaları ile ilgilenen insanlar tarafından çok sık kullanılan bir kavramdır. Kamusal sağlık hizmetleri özellikle çok kullanılan bir kavramdır. Ancak dikkatli şekilde izlendiği zaman bunun çoğu zaman yanlış kullanıldığı görülür. Kamusalı bazen devlet anlamında kullanılırız, bazen de halk anlamında halka ait anlamında kullanırız. Teknik olarak kamusalı tanımlamaya kalktığımızda su anlama gelir. Örneğin bir ürünün ya da bir hizmetin kamusal olup olmadığı ko bu anlamda şimdi tanımını vereceğim kamusal anlamında ki terim karşıtı bireyselliktir, bireysel olma özelliğidir, kamusalı şu şekilde tanımlıyoruz eğer bir ürün ya da hizmetin dışlanabilirliği söz konusu değilse rekabete de açık değilse rekabet de söz konusu değilse o ürün ya da hizmet kamusal nitelikte bir hizmettir. Ne demek istediğimizi bir örnekle açıklayalım; örneğin temiz hava kamusal nitelikte bir üründür, neden çünkü dışlanabilirliği de yoktur rekabet de söz konusu değildir. Dışlanabilirlik yoktur çünkü herkes istediği zaman temiz hava alabilir. Rekabet de söz konusu değildir çünkü bir insan çok fazla temiz hava almak isteyip pek çok insan aynı anda çok fazla temiz hava tüketmeye başlayıp da başkalarına havanın yetmemesi söz konusu değildir. Öte yandan ilaç bireysel nitelikte bir üründür. İlaçta dışlanabilirlik ve rekabet vardır. Neden çünkü bir insanın ilaç alabilmesi için önce o ilacı satan bir yerin olması gerekir, sonra o ilacı alacak parasının olması gerekir. Eğer parası yoksa ilacı satan da bir yer yoksa o kişinin ilaca ulaşması mümkün değildir. Yani o kişinin dışlanması söz konusudur. Rekabet de vardır. İlaç olduğu halde parası da olduğu halde bir kişi ilaç almaya gittiğinde eğer başka kişiler de aynı ilacı almak üzere aynı yere gitmişse satılan ilaç miktarı sınırlı ise rekabet olacağından önce gelenler ilacı tüketeceğinden sonra gelenlere ilaç kalmayacağından rekabetin etkileri ortaya çıkacaktır. Yani bireysel olan bir ürün hem dışlanabilirliği olan hem de rekabete açık bir ürün iken bu hizmet de olabilir kamusal olan bir hizmet dışlanabilirliği söz konusu olmayan rekabetin de söz konusu olmadığı bir ürün ya da hizmettir. Örneğin bilgi kamusal bir üründür, trafik ışıkları,yollar,trafik işaretleri, sokaklar,l kamusaldır. Oysa hastanede alınan bir şey tür hizmet, bir eczaneden alınan hizmet, bir laboratuvardan alınan hizmet kamusal olamayıp bireysel hizmetlerdir.

Duyuru listesine kaydol
Yeni eklenen kavramlar doğrudan e-posta kutuna gelsin!
Prof.Dr. Osman Hayran
Prof.Dr. Osman Hayran Abone Ol
İzmir Maarif Koleji, Ankara Fen Lisesi ve Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi’ni bitirdikten sonra aynı üniversitede Halk Sağlığı ihtisası yaptı. Zorunlu hizmetini Kocaeli Sağlık Müdürlüğü’nde tamamladı. 1988 yılında Marmara Üniversitesi Tıp Fakültesi Halk Sağlığı Anabilim Dalına geçti ve aynı yıl Halk Sağlığı doçenti, 1994 yılında da profesörü oldu. Bir süre Dünya Sağlık Örgütü’nce Ankara’da oluşturulan Sağlık Politikaları Proje Ofisinin Direktörlüğünü yaptıktan sonra 1995 yılında Marmara Üniversitesi Sağlık Eğitim Fakültesi’ni kurmak üzere Dekan olarak görevlendirildi. Dekanlık görevini 2006 yılına kadar sürdüren ve 2008 yılında Yeditepe Üniversitesine geçen Hayran, Yeditepe Üniversitesi’nde Sağlık Bilimleri Fakültesi Dekanı ve Tıp Fakültesi Halk Sağlığı Anabilim Dalı Başkanı olarak görev yaptı. Hayran, halen Medipol Üniversitesi Öğretim Üyesi olarak görevini sürdürmektedir.