Veri analizi

BAŞLIKLAR

  1. Veri girişi
  2. Tanımlayıcı istatistikler
  3. İki değişkenli analizler
  4. Çok değişkenli analizler

Veri girişi

  • Veriler kağıt formlarla toplandıysa veri girişi öncesinde tüm formların üstüne bir katılımcıya bir no yazılmalıdır.
  • Veri girişi yapılırken katılımcı no da girilmelidir.
  • Veriler Excel’e girilir.
  • Kullanılabilecek veri analizi yazılımları:
  • Veriler analiz yazılımına aktarılır (Video)
  • Tüm değişkenler için veri tipi belirlenir ve danışman tarafından kontrol edilir.

VERİ TİPLERİ

Değişkenin Veri Tipi
Sürekli (Continuous)
Sıralı (Ordinal)
Kategorik (Categorical)
  • Analize başlamadan önce eksik veya mükerrer veri olup olmadığı kontrol edilir.

Tanımlayıcı istatistikler

  • Tanımlayıcı istatistikler (Video)
    • Her bir değişken için (veri tiplerine uygun veri özetleme yöntemiyle) özet istatistikler hesaplanır.

VERİ ÖZETLEME YÖNTEMLERİ

Değişkenin Veri Tipi Tanımlayıcı İstatistik
Sürekli (Continuous) Ortalama ve Standart Sapma
Sıralı (Ordinal) Ortanca ve Çeyreklikler Arası Aralık
Kategorik (Categorical) Sıklık ve Yüzde

İki değişkenli analizler

  • Gruplar arası karşılaştırmalar (Video)
  • Bağımsız değişken kategorik ise:
    • Bağımsız değişkene göre oluşan gruplar arasında, bağımlı değişken özet istatistikleri karşılaştırılır.
    • Karşılaştırmalarda gözlenen farkın istatistiksel olarak önemli olup olmadığı (veri tipine göre uygun) hipotez testleri ile belirlenir.
    • Test sonucunda p değeri ve test istatistiği (x2, t, F vs.) not edilir.

HİPOTEZ TESTLERİ

Bağımlı Değişkenin Veri Tipi Tanımlayıcı İstatistik Hipotez Testi
Sürekli (Continuous) Ortalama ve Standart Sapma t testi (U testi) / ANOVA (Kruskal-Wallis)
Sıralı (Ordinal) Ortanca ve Çeyreklikler Arası Aralık Wilcoxon
Kategorik (Categorical) Sıklık ve Yüzde Ki-kare
  • Hem bağımsız hem bağımlı değişkenin veri tipi sürekli ise, değişkenler arasındaki ilişkiyi göstermek için korelasyon analizi yapılır. - Pearson (Spearman) korelasyonu
  • İki değişkenli analizler yapılmadan önce sürekli değişkenlerin normal dağılıma uygunluğu kontrol edilir. - Kolmogorov-Smirnov testi
  • Normal dağılıma uymayan sürekli değişkenler için parantez içindeki analizler uygulanmalıdır.

Diğer testler için ipucu tablosu

Bağımsız ve bağımlı değişkenin türüne göre uygun istatistik testler ve SPSS programında hangi menüden ulaşılabileceği aşağıdaki tabloda verilmiştir.

Kaynak: The Curious Learner


Çok değişkenli analizler

  • Birden fazla bağımsız değişken kullanılarak bir bağımlı değişkeni tahmin etmek (açıklamak) için: Regresyon analizi. Bağımlı değişkenin veri tipine göre regresyon analizi çeşitleri:
    • Sürekli (Continuous) - Linear regression
    • Dikotomi (Binary) - Logistic regression
    • Kategorik (Categorical) - Multinomial logistic regression
  • Deneysel araştırmalarda çalışma grupları (deney ve kontrol) arasında bağımlı değişkenin düzeyini kıyaslarken diğer karıştırıcı değişkenlerin etkisini de dikkate almak için:
    • ANCOVA (General linear model)

Creative Commons Lisansı
Hüseyin Küçükali isimli yazarın Yeni Başlayanlar İçin Araştırma Tavsiyeleri başlıklı eseri bu Creative Commons Atıf-GayriTicari-Türetilemez 4.0 Uluslararası Lisansı ile lisanslanmıştır.